Borderline Kişilik Bozukluğu

Borderline kişilik bozukluğu nasıl davranır?

Borderline kişilik bozukluğu olan kişiler, başkaları ile olan ilişkilerinde dengesizdir. Bir kişiye aşırı derecede bağlanabilir, ancak bu bağlanma kısa sürede yerini öfke ve nefret gibi olumsuz duygulara bırakabilir. Bu kişiler, terk edilme korkusuyla başkalarını kontrol etmeye çalışabilirler. Duygulanımda da dengesizlikler hakimdir. Ani ve yoğun duygu değişimleri yaşayabilirler. Bu duygu değişimleri, genellikle öfke, üzüntü, sevinç ve korku gibi olumsuz duygulardan oluşur. Borderline kişilik bozukluğu olan kişilerde, dürtü denetimi sorunları da görülebilir. Bu kişiler, anlık zevk ve tatmin için riskli davranışlarda bulunabilirler. Örneğin, alkol, madde kullanımı, kumar oynama, aşırı cinsellik gibi davranışlar sık sık karşımıza çıkmaktadır.  Bu kişilik bozukluğuna sahip bireylerde, benlik saygısı düşüktür. Kendilerini değersiz, yetersiz ve sevilmeye layık olmayan kişiler olarak görebilirler. Bu durum, depresyon, kaygı gibi ruhsal sorunlara yol açabilir. Nesne ilişkilerinde de dengesizlik görülür. Bu kişiler, başkalarını siyah ya da beyaz olarak işlerler. Bir kişiyi ya yüceltirler ya da değersizleştirirler. Bu durum, ilişkilerinde güvensizlik ve şüphe yaratabilir. Kişi için de karşı taraf içinde bu durum zorlayıcı bir süreç olabilir.

Borderline nasıl bir hastalık?

Borderline kişilik bozukluğu, bireyin kimlik duygusunda, ilişkilerinde, duygulanımında yaygın ve süregen bir dengesizlik hali olarak tanımlanır. Bu dengesizlik, bireyin kendisi hakkındaki düşüncelerini, başkaları ile olan ilişkilerini ve duygularını etkilemektedir.

Borderline kişilik bozukluğu olan kişilerde, kendileri hakkındaki düşünceleri genellikle tutarsızdır. Bir gün kendilerini çok değerli, ertesi gün ise değersiz hissedebilirler. Bu tutarsızlık, mesleki, cinsel ve toplumsal kimliklerinde de görülebilir. Örneğin, bir gün avukat olmak istediklerini düşünürken, ertesi gün müzisyen olmak istediklerini düşünebilirler.

Borderline kişilik bozukluğu neden ortaya çıkar?

Borderline kişilik bozukluğu tanısı almış bireylerde gen önemli bir rol oynamaktadır. Borderline bipolar bozukluklarında olduğu gibi genlerle aktarılır. Genler olduğu kadar çevrede borderline kişilik bozukluğunda önemli bir faktördür. Çocukluk travmaları, ihmal, taciz, terk edilme gibi durumlar kişinin benlik saygısını olumsuz etkilemektedir. Çocukluk travmaları borderline kişilik bozukluğu oluşumunda %75 oranında etkilidir. Yapılan çalışmalara göre çocukluk çağında travmatik geçmişi olan bireylerin borderline olma ihtimalleri daha yüksek olarak analiz edilmiştir. Bunlara ek olarak ise doğum sırasında oluşan komplikasyonlar, beyindeki kimyasal dengesizlikler, madde kullanımı da borderline kişilik bozukluğu oluşumunda önemli rol oynayıcılar olarak görülmektedir.

Borderline tedavi edilebilir mi?

Borderline tedavi edilebilecek bir bozukluktur, uzun sürecek psikoterapiler ve ilaçlarla kesin bir sonuca ulaşılabilmektedir. Psikoterapi esnasında çoğunlukla kişinin duygularını yönetmesine ilişkin başa çıkma mekanizmaları geliştirilmektedir. Borderline kişilik bozukluğunda genellikle diyalektik davranışçı terapi ile ilerlenmektedir. İlaç tedavisinde ise çoğunlukla duygudurum dengeleyici ve anksiyete ilaçları kullanılmaktadır. 

Borderline kişilik bozukluğu belirtileri

Borderline kişilik bozukluğu belirtileri kişiden kişiye göre değişiklik gösterse de genellikle duygularda istikrarsızlık görülür bu yüzden bipolar ile çok sık olarak karıştırılmaktadır. Kişinin gündelik hayatında ilişkilerinde bozulmalar, kendi kendine zarar verme, kişinin günlük yaşamını ve ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu bozukluk, kişinin iş hayatında, okul hayatında ve sosyal ilişkilerinde sorunlar yaşamasına neden olabilir. Ayrıca, kişinin ruh sağlığının bozulmasına ve anksiyete, depresyon gibi diğer psikolojik sorunların gelişmesine yol açabilir.

Borderline Kişilik bozukluğu Testi  

Borderline bozukluğu ölçmek için ayrıca kulanılan bir kişilik testi bulunmamaktadır. Kişilik bozukluklarının değerlendirilmesinde kullanılan başlıca araçlar şunlardır:

-DSM-5 Yapılandırılmış Klinik Görüşmesi Kişilik Bozuklukları Formu: Bu araç, DSM-5'te tanımlanan kişilik bozukluklarının tanı kriterlerini değerlendiren bir görüşme aracıdır.

-MMPI: Bu araç, kişilik özelliklerini çeşitli açılardan ele alan bir kişilik testidir. Mizaç ve Karakter Envanteri: Bu araç, mizaç ve karakter özelliklerini değerlendiren bir kişilik testidir.

-Eysenck Kişilik Envanteri: Bu araç, kişilik özelliklerini nörotiklik, dışadönüklük ve uyumluluk boyutları açısından değerlendiren bir kişilik testidir.

Ağır borderline kişilik bozukluğu   

Ağır borderline kişilik bozukluğu, borderline kişilik bozukluğunun ciddi ve önemli bir formudur. Ağır borderline hastalarında duygular daha şiddetli, yıkıcı, ciddi anlamda kendine zarar verme eğilimleri, daha yoğun olarak kendini değersiz hissetme düşünceleri hakimdir. İlaçlar ve psikoterapinin yanı sıra yataklı tedavi çok sık görülmektedir. Kişinin kendisine zarar vermemesi için güvenli bir ortam oluşturulmalıdır. Yeterli yardım ve profesyonel destek için yataklı tedavi şarttır. Kişilerin iyileşme durumuna göre belki bir hafta belki birkaç ay süreyle yataklı tedavi işlemi sürebilir.

Borderline kişilik bozukluğu özellikleri    

Borderline kişilik bozukluğuna sahip bireylerde çoğunlukla terk edilme korkusuna yönelik geliştirilmiş aşırı bağlanma duyguları, paranoya düşünceleri, öfke nöbetleri belirgin olarak görülmektedir. Bu kişiler çoğunlukla kendilerini bir yere ait hissedemezler. Hızlı bir güven duygusu geliştirirler fakat bu durum kalıcı değildir. Duygu geçişleri çok hızlı ve anidir. İçlerinde anlamlandıramadıkları ve dolduramadıkları bir boşluk hissiyle yaşamlarını sürdürürler. Bu da kişinin intihar etmeye meyilli olmasına, madde kullanımında bulunmasına, dengesiz cinsel ilişkilere girmesine sebebiyet verir.

Borderline Kişilik Bozukluğu Tanı Kriterleri

DSM-5 tanı kriterlerine göre bir kişinin borderline kişilik bozukluğu tanısı alabilmesi için belirtilerin erişkinlikte başlayıp , bireyin en az beş kriteri taşıması gerekmektedir. Bu bireylerde çoğunlukla dürtüsellik hakimdir.

1. Gerçek ya da imgesel terk edilmeden kaçınmak için çaba gösterme.
2. Bir kişiyi gözünde göklere çıkarma ya da yerin dibine sokma (uçlarda yaşam).
3. Kimlik karmaşası yaşama , tutarsız benlik ve kendilik doyumu.
4. Kendine kötülüğü dokunabilecek en az iki alanda dürtü kontrol problemi yaşama ( Ör; Cinsellik, para harcama, madde kötüye kullanımı)
5. Yineleyici intihar davranışları ve düşünceleri
6. Duygularda tutarsızlık
7. Sürekli yaşanılan boşluk duygusu
8. Yoğun öfke problemleri ve öfke durumunu kontrol alamama
9. Zorlanmayla ilgili gelip geçici, kuşkucu düşünceler

Bir kişi borderline tanısı alabilmesi için bu belirtilerden en az beşini taşımak zorundadır.