Şizotipal kişilik bozukluğu nedir?

Şizotipal kişilik bozukluğu nedir

Şizotipal kişilik bozukluğu (ŞKB), tuhaf düşünceler, davranışlar ve algılarla karakterize bir kişilik bozukluğudur. Şizotipal kişilik bozukluğuna sahip kişiler genellikle gerçeklikten kopuk gibi görünürler ve garip ve sıra dışı davranışlar sergileyebilirler. Bu kişilerde garip büyüsel inanışlar, zaman zaman belli olmayan algı yanılsamaları bulunmaktadır.

Şizotipal kişilik bozukluğu belirtileri

-Tuhaf ve sıra dışı inançlar: Sihir, telepati veya kehanet gibi şeylere inanma.

Tuhaf ve sıra dışı konuşma tarzı: Metaforlar, benzetmeler ve argo kelimeler gibi sıradışı dil kullanımı.

-Tuhaf ve sıra dışı davranışlar: Uygunsuz giyinme, garip yüz ifadeleri veya vücut dili.

-Yakın ilişkiler kurmakta zorlanma: Güvensiz ve paranoid olma eğilimi.

-Gerçeklik algısında bozulmalar: Halüsinasyonlar veya sanrılar görme.

- Duygusal tepkisizlik veya aşırı duygusal tepkiler: Duygularını ifade etmekte zorlanma veya aşırı duygusal tepkiler verme.

-Sosyal izolasyon: Başkalarından kaçınma ve yalnız kalmayı tercih etme.

Şizotipal kişilik bozukluğu tanısı nasıl konulur

Şizotipal kişilik bozukluğu ve diğer kişilik bozuklukları tanıları için tanı kriterleri DSM-3-R yapılandırılmış klinik görüşme, Minnesota Çok Yönlü Kişilik Enavnteri, Mizaç ve Karakter Envanteri, Eysenck Kişilik Envanteri gibi uygulanan testler sonucunda terapistin de gözlemleriyle tanı koyulmaktadır.

Şizotipal kişilik bozukluğu tedavisi

Kişilik bozuklukları sıklıkla başka ruhsal hastalıklara da eşlik etmektedir. Tedavileri güçtür. Tedavi amaçları; krizlerin yatıştırılması, davranışın dengelenmesi, toplumsal rehabilitasyon, mental açıdan büyümedir. İlaç tedaviler eşlik eden bulgulara göre verilebilir. Antidepresanlar, antipsikotikler, duygudurum düzenleyicileri kişilik bozukluklarının tedavisinde kullanılır.

Şizotipal kişilik bozukluğu DSM-5

Aşağıdakilerden en az beşi, kişinin uzun vadeli işleyişinde yaygın ve belirgin bir bozulma ile ilişkili olmalıdır: 

-Tuhaf ve sıra dışı inançlar

-Tuhaf ve sıra dışı konuşma tarzı

-Tuhaf ve sıra dışı davranışlar

-Yakın ilişkiler kurmakta zorlanma

-Gerçeklik algısında bozulmalar

-Duygusal tepkisizlik veya aşırı duygusal tepkiler verme

-Sosyal izolasyon

Şizotipal kişilik bozukluğu testi

Şizotipal kişilik bozukluğu dahil birçok kişilik bozukluğu testi mevcuttur, ancak bunların sadece bir tarama aracı olduğunu ve kesin bir teşhis koymadıklarını unutmamak önemlidir. Herhangi bir kişilik bozukluğu belirtisi yaşıyorsanız, bir ruh sağlığı uzmanına danışmanız en doğrusudur.

Bazı yaygın kişilik bozukluğu testleri şunlardır:

• Minnesota Çoklu Kişilik Envanteri (MMPI)
• Millon Kişilik Envanteri (MCMI)
• NEO Kişilik Envanteri (NEO-PI)
• Kişilik Bozuklukları için Kısa Tarama Formu (SCID-II)

Şizotipal kişilik bozukluğu özellikleri

Şizotipal kişilik bozukluğuna sahip bireyler ilişkileri kısıtlı, anlaşılması güç kişilerdir. Duygulanımları genel olarak kısıtlıdır. Kimi zaman ise uygunsuzdur. Şizotipal kişilik bozukluğu olan kişiler akın ilişki kuramazlar. Ağır zorlanma altında geçivi psikoz belirtileri gösterebilirler.

Şizotipal kişilik bozukluğu neden olur

Şizotipal kişilik bozukluğunun kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik, beyin kimyası ve çocukluk çağı deneyimleri gibi çeşitli faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklandığı düşünülmektedir.